تریکوتیلومانیا یا اختلال کندن مو یک نوع شایع اختلال روانی است که در بسیاری از بیماران به درستی تشخیص داده نمی شود. افرادی که دچار وسواس فکری اجباری هستند تمایل شدید و غیرقابل کنترل برای کشیدن موهای خود دارند. در موارد حاد ، وسواس می تواند علائم شدید جسمی و روانی را در بیماران ایجاد کند. بسیاری از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا نمی دانند که این اختلال شناخته شده و تشخیص داده می شود. از نظر بسیاری از مبتلایان ، کندن مو یک عادت بد است ، نه یک اختلال روانی! با ما همراه باشید تا ببینیم آیا این یک باور واقعی است.
افراد مبتلا به صورت مکرر به کندن مو ی خود می پردازند که منجر به بی مویی می شود. مو کندن در هر ناحیه از بدن که مو رشد کند می تواند روی دهد.
نواحی رایج کاسه ی سر، ابروها و پلک ها هستند و نواحی کمتر متداول زیر بغل، صورت، ناحیه ی شرمگاهی و اطراف مقعد می باشد.
این بیماری از نظر بالینی به طور قابل ملاحظه ای در عملکرد های اجتماعی، شغلی و دیگر اختلال بوجود می آورد.
این نواحی در افراد مبتلا ممکن است با گذشت زمان تغییر کند.
دوره های این اختلال هم به صورت کوتاه مدت و در طول روز، هم مداوم و پراکنده باشد به طوری که چند ساعت طول بکشد و در کل این اختلال چند ماه تا چند سال ممکن است دوام داشته باشد. این افراد تلاش هایی برای کاهش رفتارهای مو کنی می کنند.
احساس ناراحتی در این افراد به صورت احساس کنترل نداشتن، شرمندگی و خجالت می باشد.
دامنه ی رفتاری در این اختلال با توجه به عوامل مختلف از جمله نوع مو، شیوه ی کندن و رفتارهای بعد از مو کندن متفاوت می باشد. حالت های هیجانی مختلف قبل از مو کنی یا همراه آن ممکن است وجود داشته باشد که شامل اضطراب، کسالت، احساس تنش، لذت و یا احساس تسکین می باشد.
رفتار مو کنی با درجات مختلفی از هشیاری در افراد به صورت توجه متمرکز و خودکار یا هر دو حالت وجود دارد. معمولا این افراد رفتار مو کنی را در حضور دیگران انجام نمی دهند.
کندن مو، کشیدن مو، خوردن مو یا بیرون آوردن مو از دید افرادی که به این اختلال روانشناختی دچار نیستند رنج‌آور است.
خوب است بدانید کسانی که به اختلال مو کندن دچار هستند این کار را انجام می‌دهند تا از وسواس و فکرهای آزاردهنده جلوگیری کنند یا آنها را کاهش دهند.
افراد مبتلا به این اختلال یک میل اجباری (Compulsive) برای کندن مو در خودشان حس می‌کنند.
آنها به اندازه‌ای موهایشان را می‌کنند که بخشی از سرشان کم‌مو یا کچل شود. این کم مو شدن یا کچلی نیز رنج، ناراحتی و فشار روانشناختی را برای این افراد به دنبال دارد. کسانی که دچار اختلال مو کندن هستند در زندگی روزمره، عملکرد اجتماعی و شغلی دچار مشکل اساسی می‌شوند.
اختلال مو کندن در نوزادان نیز دیده شده است اما معمولا در سال‌های نخست رشد از بین می‌رود.
آغاز اختلال مو کندن در بیش‌تر موارد هم‌زمان با بلوغ یا پس از آن است. اختلال مو کندن تریکوتیلومانیا نیز نامیده می‌شود که واژه‌ای یونانی است. تریکو (مو)، تیل (کشیدن)، مانیا (دیوانگی، جنون). تریکوتیلومانیا بیش‌تر با دیگر اختلالات روانشناختی به ویژه اختلال افسردگی عمده و اختلال پوست کندن، همایندی و Comorbidity دارد.
راههای درمان تریکوتیلومانیا
بسیاری از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا به دنبال درمان نیستند. برخی از مبتلایان نمی دانند که مشکل آنها قابل تشخیص و درمان است. حذف موهای زائد فقط یک عادت بد برای این افراد است. سایر مبتلایان به دلایل مختلف تمایلی به درمان ندارند. در بسیاری از موارد ، پزشکان نمی توانند تریکوتیلومانیا را تشخیص دهند. به همین دلیل ، اطلاعات بسیار کمی در مورد روشهای موثر درمان این اختلال وجود دارد.
با این حال ، تحقیقات موجود نشان می دهد که برخی از رویکردهای رفتاردرمانی و داروهای خاص می توانند به بهبود بیماران کمک کنند.
رفتار درمانی
درمان های رفتاری و روانی زیر می تواند به طور قابل توجهی به کاهش علائم تریکوتیلومانیا در انسان کمک کند:
برگشت عادت: برگشت عادت (HRT) یک نوع درمان رفتاری است. این درمان اولین و اصلی ترین درمان برای تریکوتیلومانیا است. در این روش ، فرد مبتلا رفتارهای جایگزین دیگر را می آموزد ، مانند فشار دادن انگشتان به جای کشیدن موهایش.
درمان پذیرش و الزام آور: این روش به بیمار اجازه می دهد تا محرک های تمایل به کندن موها را بدون کندن موها بپذیرد. یعنی با تمایل به کندن موهای خود بدون کوتاه کردن مو کنار می آید.
درمان شناختی: درمان رفتاری شناختی به افراد کمک می کند تا باورهایی را که منجر به تریکوتیلومانیا می شوند ، شناسایی و تغییر دهند.
نشانه‌ها و معیارهای DSM 5 برای اختلال مو کندن یا تریکوتیلومانیا
A: فرد همیشه موهای خود را می‌کند تا جایی که بخشی از سر او بدون مو یا کچل می‌شود.
B: فرد بارها و بارها برای کاهش یا جلوگیری از کندن مو تلاش کرده است ولی با شکست رو‌به‌رو شده است.
C: مو کندن به نابسامانی شدید و رنج شخصی در عملکرد اجتماعی، شغلی و دیگر جنبه‌های مهم زندگی فرد بیانجامد.
D: مو کندن با یک بیماری پزشکی عمومی توجیه شدنی نباشد. برای نمونه این کندن مو نباید به خاطر نوعی بیماری پوستی باشد.
E: مو کندن با اختلال روانشناختی دیگری توجیه‌پذیر نباشد. برای نمونه کندن مو به دلیل اختلال بادی دیسمورفیک نباشد.
سبب شناسی تریکوتیلومانیا
اضطراب، افسردگی و اختلال وسواسی اجباری در کسانی که دچار اختلال مو کندن هستند دیده می‌شود.
کندن مو با اختلال PTSD نیز همایندی دارد و استرس نیز می‌تواند عامل برخی از موارد مو کندن باشد.
برخی از روان‌شناسان بر این باورند که کندن مو مانند یک تقویت کننده مثبت کار می‌کند. به ویژه به این دلیل که فرد پس از تجربه یک تنش و فشار روانشناختی با کندن موی خود احساس آرامش می‌کند.
روان‌شناسانی که رویکرد شناختی دارند اختلال مو کندن را گونه‌ای از اختلال عادتی یا Habit Disorder می‌دانند. آنها می‌گویند که گره‌های پایه (عقده‌های قاعده‌ای) در پدید آمدن عادت‌ها، و لب‌های پیشانی در سرکوب یا بازداری چنین عاداتی نقش دارند.
همچنین اختلال در رابطه مادر-کودک ، ترس از تنها ماندن و ترک شدن و فقدان اخیر شی یا object با این اختلال رابطه دارد.
دارو درمانی اختلال مو کندن
- درمان شناختی
- تمرین برگرداندن عادت
- درمان پذیرش و تعهد
- دارو درمانی
دارو درمانی می تواند اختلال مو کندن را کنترل کند اما نمی تواند آن را به طور کامل درمان کند. درمان با کلوپیرامین (آنافرانیل)، داروهای تری سایکلیک (سه حلقه‌ای) نشانه داده است که می‌تواند سودمند باشد. فلوکستین (پروزاک) و دیگر SSRI ها نیز تا اندازه‌ای سودمند هستند اما عوارض جانبی نیز به همراه دارند.
